Wat is FNS?

Bij functionele neurologische symptomen (FNS) is er sprake van een verstoring van het functioneren van de hersenen en/of zenuwen. Hierdoor ontstaan neurologische symptomen, zoals spierzwakte of verlammingsverschijnselen, gevoelsstoornissen, bewegingsstoornissen, of problemen met het bewustzijn, denken en geheugen, de spraak of de zintuigen. Deze symptomen kunnen afzonderlijk of gelijktijdig voorkomen.

Als mensen computers zouden zijn, zou het probleem bij functionele neurologische symptomen te vergelijken zijn met een software probleem. Er is niets mis met de bedrading of de chips in de computer - de hardware is in orde - maar de werking (“het functioneren”) is aangetast. Als een computer een software probleem heeft, loopt de computer vast of werkt heel langzaam. Het zou niet helpen de computer open te maken en de componenten te bekijken. U zou niets zien als u een scan van de computer zou maken. Wat wel een oplossing zou zijn, is de computer opnieuw programmeren. Mensen zijn natuurlijk wel  veel ingewikkelder dan computers. Onze gedragingen,  belevingen, gedachten en emoties,  kunnen gezien worden als onze programma's.

Waarom patiënten FNS ontwikkelen is nog niet goed bekend. Verschillende biologische en psychologische factoren kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een kwetsbaarheid voor het krijgen van FNS. Een deel van de patiënten herkent een ‘trigger’ voor het ontstaan van de klachten: een uitlokkende factor, bijvoorbeeld een ongeluk, een ziekte, een medische ingreep, het starten of veranderen van medicijnen, lichamelijke en /of emotionele overbelasting of een stressvolle gebeurtenis. Bij een ander deel zijn er geen aanwijsbare oorzaken. Soms zijn er factoren die de klachten in stand houden zoals pijn, veel piekeren over of angst voor de klachten of een verstoorde energiebalans. Het herkennen van dit soort factoren kan helpen in de behandeling.

Diagnose

Het stellen van de diagnose FNS kan complex zijn, en gebeurt door een neuroloog. De diagnose wordt gesteld door typische kenmerken in het beloop van de klachten en het neurologisch onderzoek. Die kenmerken passen bij deze diagnose en niet bij een andere aandoening.

..”Op de scan is niets te zien”..

Meestal draagt aanvullend onderzoek, zoals scans of zenuwtesten, niet bij aan de diagnose. Bij sommige andere neurologische ziekten kunnen we op een gewone hersenscan zien wat het probleem is, bijvoorbeeld bij een infarct of een tumor. Bij patiënten met FNS is dat anders: zij hebben geen schade in het zenuwstelsel en dus is het niet verrassend dat er ook geen veranderingen zijn te zien op een gewone hersenscan. In plaats daarvan is er een probleem in het  functioneren van het zenuwstelsel, de werking is veranderd.

Behandeling

..“Nu begrijp ik het!”..

Er bestaan doorgaans geen snelle oplossingen voor FNS, maar er zijn wel behandelingen, die met tijd en inzet van de patiënt ervoor kunnen zorgen dat de symptomen minder op de voorgrond staan, waardoor verbetering optreedt.

Patiënten die verbeteren, zeggen achteraf dat het begrijpen en het kunnen plaatsen van de diagnose een belangrijke factor is.  Dit had niet altijd direct effect op de symptomen, maar was wel effectief op de lange termijn.

Ook het opnieuw aanleren van normale, automatische bewegingen is een effectieve manier om de klachten te verminderen. Dit kan door middel van gespecialiseerde oefen- of fysiotherapie waarbij gebruik wordt gemaakt van de principes van de gedragstherapie.

Het is belangrijk om te leren op de juiste manier om te gaan met de symptomen en de gevolgen voor het sociale en arbeidzame leven. Het herkennen van factoren die de klachten in stand houden of verergeren is een voorwaarde om  gericht iets te doen. Een aanvullende behandeling met psychotherapie en/of medicatie kan een optie zijn.

Revalideren

Patiënten met functionele neurologische symptomen hebben vaak klachten als:

Stoornissen in lichaamsgevoel, spierzwakte, trillen, schokken en vermoeidheid.  Deze klachten verergeren bij lichamelijke inspanning. Om dit te kunnen aanpakken, moeten de dagelijkse  activiteiten geleidelijk worden opgebouwd.

..”Geen dag hetzelfde”..

Veel patiënten merken dat hun energieniveau wisselt. De ene dag gaat beter dan de andere. Op goede dagen probeer je zoveel mogelijk te doen. Je probeert zelfs activiteiten in te halen van dagen dat het minder goed ging. Hierdoor verergeren de symptomen vaak. Het voelt alsof je weer terug bent bij af. Dat werkt niet motiverend. Waarschijnlijk komt het erop neer dat je op goede dagen teveel doet, en op mindere dagen te weinig. Een bekend verschijnsel bij patiënten die revalideren. Oefen- en fysiotherapeuten kunnen hierbij helpen.  Deze professionals zijn gewend om een individueel beweegprogramma op te stellen dat rekening houdt met het wisselende klachtenpatroon en de begrensde mogelijkheden, zodat op een veilige en duurzame manier, stapje voor stapje verbetering gaat optreden.

De naaste omgeving moet meegenomen worden in het revalidatieproces voor een beter begrip. 

Functionele neurologische symptomen vormen een aandoening van het zenuwstelsel en hebben te maken met een veranderde werking van de hersenen. Daarbij hebben de hersenen een probleem met het verwerken van signalen vanuit het lichaam, en/of een probleem met de  aansturing van het lichaam.

Dit is niet gebaseerd op schade aan het zenuwstelsel, maar het functioneren van de hersenen is verstoord. De meeste patiënten met functionele neurologische symptomen hebben meer dan één symptoom.

Over het algemeen worden deze symptomen gezien als onderdeel van één aandoening in plaats van verschillende aandoeningen.